Tag: Sexual Health

Categories
Blog Article Featured Sexual Health

Do you have an STD or are you just paranoid?

Do you have an STD or are you just paranoid?

Shares
Post Views: 864

Let us guess. You got caught up in the moment and now you’re thinking you caught STDs. We are going to stop you right there and ask you this question.

What makes you think that you have an STD for sure? 

There’s only one way to know: By getting tested for STDs.

Before you panic and decide to get tested, you need to know what STD means. For starters, it means Sexually Transmitted Diseases and it’s NOT another word for AIDS. 

To get a clear idea of what to do, it’s important to know:

  1. How STDs spread
  2. When to get checked for STDs  
  3. Are they curable? 
  4. Risk Factors
  5. Ways to get tested in Sri Lanka
  6. FAQs

This way, you know when and how to get tested for STD and to prevent it at all costs. 

 

How STDs Spread

The sexually transmitted diseases mainly spread through unprotected oral, vaginal and anal sex. Other cases include: 

  • Direct contact with any sores from STDs.
  • Exposure to infected blood.
  • Contact with vaginal fluid or semen.
  • The sharing of needles. 

The majority of the above involve unprotected sex. This makes the sexually-transmitted diseases quite common.

QUICK FACTS

In Sri Lanka, in 2021 more than 250 HIV cases were found. And close to 6500 people were diagnosed with other forms of STIs.

The most common STDs are genital herpes, genital warts, gonorrhea and chlamydia. [We know these names may sound like Greek but we are about to simplify them.]

Caution: The World Bank claims that only 10-15% of STI cases are reported by government clinics. 

Reason: Some ignore, others simply don’t know because the symptoms don’t always show until it’s too late.

 

When to get checked for STDs?

There are a few things to watch out for, especially after having unprotected sex. 

Common STD symptoms

  • Discharge from the penis or vagina.
  • Pain or burning sensation with urine or bowel movements
  • Painful blisters, itching and ulcers around the genitals, anus or mouth
  • Warts (small, fleshy, mostly painless growths or bumps) around the genitals or anus
  • Lumps around the groin
  • Severe scrotal or pelvic pain
  • Having to go to the bathroom often

Remember, usually STD patients show no symptoms so getting tested every 6 months is the way forward. This way, you can detect the infection at an early curable stage.

On that note…

STD Symptoms by oDoc

Are all STDs curable? 

 

Well, not all of them but it’s not all doom and gloom as you imagine. Here’s the breakdown of a few: 

Incurable STDs

Genital Herpes:

Symptoms: Painful discharge and sores/blisters around genital parts.

Cure: This is a life-long infection. However, regular treatment and counseling can help lead a normal life. 

HIV:

Symptoms: Mouth ulcers, weight loss, vomiting, swollen lymph nodes and all the effects of a weak immune system. This can lead to serious infections, cancers and the globally-hated condition called AIDS and that can be life-threatening.

Cure: There is no cure. But thanks to science and discovery, we now have treatments that control this infection and help patients lead a healthy, normal life. Earlier the detection, easier this is.

STD and safe relationships

Curable STDs

Syphillis:

Symptoms: Early stages include severe sores and rashes. If undetected, it can bring more serious health problems. For instance, tumors, blindness, brain system damage or even death. 

Cure: This is very easy to cure at the early stage. 

Gonorrhea:

Symptoms: Anal itching, pus-like discharge and blood spotting from the rectum, eye pain, sore throats, swollen joints.

Cure: There is medicine to treat the infection.

Genital Warts:

Symptoms: The appearance of cauliflower-like bumps on the genitals.

Cure: Your doctor will prescribe medications and/or surgery to remove and cure warts.

Genital Candidiasis:

Symptoms: Vaginal discomfort and painful sex.

Cure:  There are both oral and topical medications to treat this.

Special note: This is not an STD because this is primarily caused by yeast infection. However, sexual partners can also pass it to you. And this is quite common in Sri Lanka with over 1000 people diagnosed in 2021. 

Conclusion: Get tested early as possible.

Is anyone easily at risk of STDs?

Belonging to one of the below categories, gives another reason to get tested regularly.

  1. Being between the ages of 15-24. The younger your first sexual encounter is, higher the risk is.
  2. Sexual history. If you have new or multiple partners, you need to be asking all the right questions from them. Having unprotected sex is never the right thing to do.
  3. Men who have sex with other men. 
  4. Having a history of STDs. If you have HIV or AIDS, you can easily carry other STDs. 

By now, you should have an idea of when to get tested. Now it’s time to ask ourselves this question

Testing for STD

How to get tested for STD in Sri Lanka?

1.Visit the National STD and AIDS Control Programme. 

  • Open hours: 8am to 4pm – Monday to Friday
  • 8am to 12pm – Saturday
  • Address: No. 29, De Saram Place, Colombo 10.
  • Note: You could visit directly or place on appointment via https://know4sure.lk

2. Visit the STD Clinic by Colombo South Teaching Hospital.

  • Open hours: 8am to 3:30pm – Monday to Friday
  • 8am to 12pm – Saturday
  • Address: No. 43, Sri Sunandarama Road, Kalubowila

    3.Visit the Family Planning Association.

  • Open hours: 8:30am to 4:30pm – Monday to Friday
  • Address: 37/27, Buller’s Lane, Colombo 7.
  • Dial +9411 255 5455 to check to make an appointment.
  • Services: Consultations for HIV and other STD related queries and screening tests for syphilis, herpes, HIV and Hepatitis B. 

Note: We advise not to self-assess and take any of the tests. The first step is to consult a professional and let them direct you to the next steps. 

  1. Talk to your doctor or venereologist via oDoc.

This takes a few minutes and if only needed you will be asked to come in for a physical examination.

What to expect when you get tested?

  1. Be prepared to be transparent about your sexual history.
  2. You will also be physically examined based on your symptoms.
  3. Blood or urine samples or swabs will be taken to carry out the tests.

Good luck, you got this! Whatever it is, it will be okay.

FAQs

Okay, so what happens if you get diagnosed with an STD? 

  • It can be sad, confusing and embarrassing. It’s okay to feel that way. 
  • Simply, follow the treatment. Like mentioned above, even the incurable STDs can be controlled. 
  • Always be transparent with your sexual partners. Don’t be that person!
  • Never hesitate to get help from counselors and therapists. You are not alone. 

Will an STD cure on its own?

No, it doesn’t. By ignoring symptoms and regular health check, you are putting both yours and your partner’s health in danger. 

Are there any vaccines available to prevent this? 

Yes, HIV negative partners can take Pre- exposure prophylaxis (PrRP) and Post Exposure Prophylaxis after Sexual Exposures. (PEPSE). For STI prevention, doctors prescribe Hepatitis B and HPV vaccination. BUT, this is only recommended under the doctors’ guidance. 

IMPORTANT: If you had unprotected sex or got exposed to any STI-related infection, don’t try to self-diagnose, waste money on self-testing kits and go down the rabbit hole on the internet. Instead, get yourself to a doctor or clinic immediately. The easiest way? Download oDoc now!

Sources

  • FPA Sri Lanka
  • AIDS Control
  • Urology Health

Similar Articles...

Channel a doctor in just three taps

දැන්ම oDoc ඩවුන්ලෝඩ් කරන්න

oDoc ඩවුන්ලෝඩ්

Back to oDoc Blog

Categories
Blog Article Featured Sexual Health

Don’t Let Infertility Get in the Way of Parenthood

Don't Let Infertility Get in the Way of Parenthood

Shares
Post Views: 513

Every couple dreams of starting their own family – to be able to bear a child, nurture them and see them grow is one of those unique goals that every couple hopes to achieve someday. However, when this long-awaited dream stumbles upon a barrier in the form of infertility, it can be very frustrating. But hey, don’t lose hope yet, because there is a solution.

Want to know more? We reveal a very effective fertility treatment to make your parenthood dreams a reality.

In-Vitro Fertilisation

In-vitro fertilisation or IVF is a type of Assisted Reproductive Technology (ART). ARTs are clinical methods used to treat infertility, using procedures involving both egg and sperm. 

This week’s blog explores the ART method – ‘In-vitro Fertilisation’ (IVF). With its usual success rates ranging from 35%-55%, it has become a very popular fertility treatment method for couples worldwide and, increasingly, in Sri Lanka too. 

IVF uses a combination of medicines and surgical procedures to aid the fertilisation process between sperm and egg cells. Additionally, after fertilisation occurs, IVF helps the fertilised egg to implant in your uterus. Babies born using IVF (popularly known as test-tube babies) have been healthy and successfully delivered using this method. 

Is IVF the answer for you?

IVF treatment is designed for couples with infertility and genetic problems. Other medical conditions and issues for which IVF can be used are:

  • Fallopian tube damage/blockage
  • Ovulation disorders
  • Endometriosis – When tissue similar to the uterus lining grows outside the uterus
  • Uterine fibroids – Benign tumours in the uterus
  • Impaired sperm production/function – Low sperm mobility and functionality 
  • Low sperm count
  • Unexplained infertility
  • Fertility preservation for cancer treatment – IVF is suited for you if you are about to undergo cancer treatment (chemotherapy/radiation) that could affect your fertility. IVF can help you store your eggs and embryos for later use.

The IVF Process - How does it work?

In-vitro Fertilisation Process

Let’s break down the IVF process. There are  6 main stages.

Stage 1: Suppressing the menstrual cycle

This is the first step of IVF. As you begin your period, hormone tests and an ultrasound scan will be conducted. Afterwards, you will be prescribed birth control pills for 2-4 weeks to suppress ovarian hormones that prevent ovulation (the process of the female body releasing egg cells). This is done to synchronise the eggs to ensure that more eggs will become mature during the second stage. Finally, once birth control pills are stopped, most women get their periods again.

Stage 2: Ovarian stimulation

Synthetic hormones and medications will be used to stimulate your ovaries. This is crucial as IVF requires a woman to develop multiple eggs rather than a single egg (the typical amount a woman produces each month). Multiple eggs are needed to ensure the success of the treatment, as some eggs may not fertilise or develop normally after fertilisation.

Stage 3: Monitoring of eggs

This stage is when your doctor monitors the development of the eggs in your ovaries before collecting them for fertilisation. Vaginal ultrasound scans and blood tests will be done to assess this.

Stage 4: Collection of eggs

Once the doctor confirms that  your eggs are mature and ready for collection, you would have to undergo a clinical procedure to retrieve your eggs from your ovaries.  The mature eggs are removed using an ultrasound probe and a thin needle which is inserted into your vagina. This surgical procedure usually takes about 20 minutes. After this process, mature eggs are placed in a nutritive liquid and incubated.   

Stage 5: Fertilisation

Fertilisation is when the collected egg and sperm samples are mixed and incubated. After a few days, embryos (fertilised eggs) may develop. 

Stage 6: Embryo transfer

The final stage of IVF involves placing the fertilised eggs into the woman’s uterus. The doctor will place the embryos in your uterus using various tools such as catheters and a syringe. After 2 weeks, couples are advised to take a pregnancy test to check whether they are pregnant. If the embryo implants in your uterus lining, this will then indicate a successful pregnancy.

Cost and Price of IVF Treatments

Although IVF has considerable success rates, it is the most expensive assisted reproductive treatment. However, it has been the most sought-out infertility treatment method by most couples due to its success rates, despite its high prices.

Benefits of IVF

Treatment for infertility with In-vitro Fertilisation

So, now that you know what IVF is and what happens in its process, is it worth it? Let’s find out.

  1. Improved chances of having a healthy baby

Did you know IVF procedures involve conducting tests like preimplantation genetic testing (PGT) on a fertilised embryo before transferring it to the uterus? These tests assess any abnormal number of chromosomes and risks of inherited genetic conditions like cystic fibrosis or Tay-Sachs Disease in embryos. So if you use IVF, the chances of your baby being healthy is higher.

  1. Better chances of conception

If natural reproductive methods haven’t helped you and your partner conceive, it’s maybe the right time to look into IVF treatments. With success rates ranging between 35%-55%, it increases a woman’s chances of conception due to it being conducted in a highly controlled process. Furthermore, IVF enhances the chances of a woman being pregnant beyond her 20s too.

  1. Lower risk of miscarriage

Since tests like PGT are conducted during IVF, they can identify the most genetically viable embryos. Miscarriages mainly occur due to chromosome abnormalities, so IVF’s capability to ensure that the best embryos are placed in a woman’s uterus reduces the possible risk of miscarriages caused by genetic and chromosomal abnormabilities. 

  1. More control over family planning

Advancements in modern science, such as IVF, are unquestionably great innovations. If you are a busy couple or feel that you aren’t ready for parenthood yet, IVF lets you decide when you want to conceive by cryopreserving your eggs or embryos  until you are ready for parenthood.

Risks of IVF Treatments

  1. Multiple births 

If more than one embryo is placed in your uterus, the risk of having multiple births increases. This could cause complications with early labour and the baby’s weight.

  1. Premature births and low birth weight 

Previous research proves that IVF slightly increases the chances of a baby being born early or with a low birth weight, which could be unhealthy for the baby.

       3. Ovarian hyperstimulation syndrome 

This occurs when certain hormones and medications are used to induce ovulation during IVF, and the ovaries become swollen and painful. Symptoms like abdominal pain, nausea, vomiting and bloating would occur.

       4. Miscarriage  

Miscarriage can be a very unpleasant experience. However, despite the advanced tests conducted in IVF, due to various issues in fertilisation, such as the possibility of chromosomal variation and more, even IVF has a similar risk of miscarriage – a percentage similar to women conceiving naturally. Therefore, a successful conception cannot be guaranteed entirely, even with this procedure.

Other risks include possible bleeding and damage to the bowel, bladder and blood vessels during the collection of eggs and an increased risk of cancer and ectopic pregnancy (when the embryo implants outside the uterus). It is vital to be educated about the benefits and risks of IVF to decide whether IVF is the right option for you.

From where can I get IVF treatment?

If you are interested in seeking IVF treatments, you must consult a gynaecologist who will provide you with the necessary advice and information. In addition, they will diagnose any medical conditions or issues that have prevented you from successfully conceiving before recommending this treatment option. 

You can consult a gynaecologist via oDoc to discuss comprehensively with them whether IVF is right for you. They will help you achieve your dream of becoming a parent and educate you on the best option for conception.

In-vitro Fertilisation treatments with oDoc

References

  1. In vitro fertilisation, Mayo Clinic
  2. In vitro fertilisation process, Midwest Reproductive (PA)
Shares
Post Views: 513

Similar Articles...

Channel a doctor in just three taps

දැන්ම oDoc ඩවුන්ලෝඩ් කරන්න

oDoc ඩවුන්ලෝඩ්

Back to oDoc Blog

Categories
Blog Article Women's Health

Menopause: The Great Ending of The Menstrual Cycle

Menopause: The Great Ending of The Menstrual Cycle

Shares
Post Views: 1,035

The menstrual cycle – the epitome of the reproductive cycle, which gives birth to life and plays a significant role in the transition from girlhood to womanhood, is considered nature’s phenomenon, gifted to women (minus the agonising PMS symptoms, of course). And after decades and decades of operating the same painful cycle every month, a woman’s menstrual cycle decides to retire into solitude in the mature years of her life.. (great news, right?!) 

But do you know what really happens in this ending stage of a woman’s menstrual cycle? 

This week’s blog unravels the grand (or rather, long-served) ending of this extraordinary cycle: ‘Menopause’. Keep reading as we explain each stage of menopause and how you can prepare for it.

What is menopause?

As the word suggests, menopause involves the permanent pause of a woman’s menstrual cycle. It is the period that indicates the end of a woman’s menstrual cycle, where usually, if a woman has gone 12 months without her menstrual period, she is said to be having her ‘menopause’.

When does menopause occur in a woman’s life?

It usually occurs between the ages 40 and 50.

The female sex hormones - partners in crime

Before we dive in deeper, it’s important to know the two main female sex hormones- oestrogen and progesterone. Oestrogen is responsible for the development of secondary sexual characteristics in a young woman and functions such as menstruation, ovulation and pregnancy. Similarly, progesterone also plays an equally significant role in the menstrual cycle, ovulation and pregnancy. They are indeed two hormones tirelessly working hand in hand in a woman’s body!

The stages of menopause

stages of menopause
  1. Perimenopause

This is the first stage that leads up to menopause. Perimenopause is the period in which a woman’s body makes the transition from having an active menstrual cycle to menopause (menopausal transition). Several changes in hormonal levels occur. In this stage, oestrogen levels begin to rise and fall unproportionately. Furthermore, menstrual cycles may either increase or decrease, causing irregular periods. Women may also have menstrual cycles despite ovaries not releasing an egg (ovulation). During this stage, it is possible for symptoms related to menopause, like hot flashes, vaginal dryness, etc., to be present.

  1. Menopause

Menopause occurs when the female body stops producing the hormones that cause menstrual cycles. These hormones include oestrogen, progesterone, luteinizing hormone and follicle-stimulating hormone. A woman would then not get her period for 12 months consecutively.

       3. Post-menopause

This is the final stage of menopause in which a woman hasn’t experienced her period for over 12 months. The body produces significantly fewer amounts of hormones (oestrogen and progesterone), and women will no longer experience a monthly period nor can get pregnant for the rest of their lives. During this stage, the symptoms of menopause may linger around; however, they are less intense.

Symptoms of perimenopause and menopause

  • Irregular periods

Due to hormonal changes in the perimenopause stage, the duration of time between periods may become longer or shorter. Also, period flows may range from light to heavy, while missing periods are common.

  • Hot flashes and sleep problems

A hot flash is the sudden feeling of warmth in the upper body. These intense feelings spread over the face, neck and chest areas and skin may redden, causing sweating as well. Often, hot flashes may happen at night, causing inconvenience during sleep.

  • Decreased fertility

During the menopausal period, a woman’s ovulation starts to become irregular. This decreases the ability to conceive. Although, it’s important to note that it’s still possible for a woman going through perimenopause to get pregnant, therefore if you are a woman suspecting that you are going through perimenopause and still have your periods regularly, it is advisable to use birth control until you haven’t got your period for more than 12 months.

  • Mood changes

A woman may undergo several mood swings, irritability and an increased risk of depression during the perimenopausal period.

  • Changes in sexual function/libido

As a woman’s testosterone and estrogen levels drop, it becomes more difficult for her to get aroused, and this causes issues with libido and sexual drive.

symptoms of menopause

Other symptoms

  • Loss of bone – Calcium deficiency in bones
  • Vaginal and bladder problems
  • Increased hair growth on areas such as the face, chest, neck

Not having it with menopause? Fret no more, we give you healthy tips to make this period in your life easier below!

Lifestyle changes for better management of menopause

managing menopause

Menopause is a natural process that all women experience once their reproductive cycles reach maturity, and it may be an uncomfortable experience for most women. However, here are some methods in which the symptoms of menopause can be controlled better to reduce its discomfort.

  1. Consume foods rich in vitamin D and calcium

Vitamin D and calcium have proved to improve bone health. As a woman undergoes menopause, hormonal changes result in the weakening of bones, increasing the risk of osteoporosis. Foods like yoghurt, milk, fish and eggs are good sources of these nutrients.

  1. Maintain a moderate/healthy weight

During the menopause period, hormonal changes, aging and lifestyle causes weight gain. This would increase the risk of cholesterol and diabetes.

  1. Exercise regularly

Exercise and work out sessions have been proven to improve sleep and mental health of menopausal women. Therefore, regular exercise may subside the sleep issues menopausal women undergo.

  1. Ensure a consistent intake of a protein-rich diet

Proteins help reduce muscle loss and increase overall body strength in women experiencing menopause.

  1. Consume foods abundant in phytoestrogens such as soya beans, tofu, flaxseeds

Phytoestrogens are a source of dietary oestrogen from naturally occurring plant compounds that have the same function as oestrogen in human bodies. Thus, phytoestrogens may play a vital role in hormonal balance during menopause and reduce symptoms like hot flashes.

When to see a doctor

It is advisable to meet with a gynaecologist if you experience

  • Vaginal bleeding after not having a period for 12 months
  • Recurring or chronic urinary tract infections (UTIs)
  • Bleeding after sex
  • Abdominal pain

These signs may indicate more serious underlying medical conditions that need to be diagnosed to begin early treatment. Every woman’s menopausal period is unique and different to one another. If you are experiencing difficulty managing your uncomfortable menopause symptoms, the SLMC-registered gynaecologists on oDoc will help you navigate them, providing improved health and well-being.

Sources

  1. Menopause – Symptoms and Causes, Mayo Clinic (2020)
  2. Perimenopause – Symptoms and Causes, Mayo Clinic (2021)
  3. 11 Natural Remedies for Menopause Relief, Healthline (2022)
  4. Menopause, The University of Utah (2022)
  5. Bleeding after menopause: Is it normal? Mayo Clinic (2020)
Shares
Post Views: 1,035

Similar Articles...

Channel a doctor in just three taps

දැන්ම oDoc ඩවුන්ලෝඩ් කරන්න

oDoc ඩවුන්ලෝඩ්

Back to oDoc Blog

Categories
Blog Article

Endometriosis

ගැබ් ගැනීම ප්රමාද කරවන එන්ඩොමෙට්රියෝසිස් තත්වය

Shares
Post Views: 2,091
සරලවම එන්ඩොමෙට්‍රියෝසිස් තත්වය යනු කුමක්ද?

 අපගේ ගර්භාෂයේ ඇති පටක මාස් පතා බිඳ වැටීම හේතුවෙන් ඔසප් චක්‍රය සිදු වන බව අප කවුරුත් දන්නා විද්‍යාත්මක සත්‍යයකි. එම බිඳවැටීමට ලක් වන පටක යෝනි මාර්ගය හරහා පිටව යයි.

එහෙත් ගර්භාෂය ඇතුළත බිත්තියේ පවතින පටක සිරුරේ වෙනත් ස්ථානයන් හි හටගත්තොත්?

එවිට එම පටක බිඳ වැටෙන විට ඒවා රුධිරය හරහා පිටව යෑමට මාර්ගයක් නොමැති වුව හොත් එම පටක මිශ්‍ර රුධිරය අපව රෝගී තත්වයට පත් කරයි. අපි එය එන්ඩොමෙට්‍රියෝසිස් රෝගී තත්වය ලෙස හඳුන්වමු.

බොහෝ විට එන්ඩොමෙට්‍රියෝසිස් රෝගී තත්වය ඩිම්බකෝෂ, පැලෝපීය නාල,ගර්භාෂයෙන් පිටත පෘෂඨයේ බඩවැල්, උදර කුහරය තුළ ඇති වෙනත් අවයව තුළ හට ගනියි. එසේම ඉතා කලාතුරකින් උදර කුහරයෙන් පිටත එන්ඩොමෙට්‍රියෝසිස් රෝගය මතු විය හැකි ය

 ශෝචනීය තත්වය නම් කාන්තාවන්ට සිය ජීවිත කාලය පුරාවටම මෙම රෝගී තත්වය පැවතිය හැකි වීම යි.එනම් ඊස්ට්‍රජන් හෝමෝනය ශරීරයේ නිපදවීමේ ක්‍රියාකාරීත්වය හේතුවෙන් මෙම එන්ඩොමෙට්‍රියෝසිස් රෝගය උත්සන්න වෙන අතර ඔසප් චක්‍රය නැවතී ඇති අයෙකු තුළ මෙම තත්වය නොපවතින බව වෛද්‍යය අදහස යි.

එසේනම් එන්ඩොමෙට්‍රියෝසිස් රෝගී තත්වය පවතින කාන්තාවන් තුළ පෙන්වන ලක්ෂණ මොනවාද?
  • දිගු කාලයක් තිස්සේ පවතින සුව නොවන උදර වේදනාව
  • ඔසප් වන විට සාමාන්‍යය වේදනාව ඉක්මවා පවතින අධික වේදනාව
  • ලිංගික සංසර්ගයේ දී සහ ඉන් පසුව කොන්දේ සහ උකුලේ ඇති වන වේදනාත්මක තත්වයන්
  • අක්‍රමවත් ඔසප් චක්‍රය
  • ශරීරයේ බර අඩු වීම
  • මලබද්ධය හෝ අතීසාරය
  • බඩ පිපුම හෝ ක්‍රමවත් අයුරින් මලපහ නොවීම
  • වැසිකිළි යාමේ දී මතු වන වේදනාව
  • මදසරුබව – දරු පිළිසිඳගැනීම් සිදු නොවීම

වැනි තත්වයන් මතු විය හැකි වුවත් යම් කාන්තාවකට ඉහත ලක්ෂණ කිසිවක් නොපෙන්වා වුව ද එන්ඩොමෙට්‍රියෝසිස් රෝග තත්වය පැවතිය හැකිය. එබැවින් මෙම රෝගී තත්වය මුල් අවධියේ හඳුනා නොගැනීම මඟින් කාන්තාවන්ව තරමක් අවධානම් තත්වයකට පත් කරයි.

මෙම එන්ඩොමෙට්‍රියෝසිස් රෝගී තත්වය පවතින කාන්තාවක්ගේ ශරීරයට සිදු වන්නේ කුමක්ද?
  • ගර්භාෂයේ බිත්ති මත හට ගන්නා පටක වෙනත් ස්ථානයක ඇති වීම හේතුවෙන් එහි ක්‍රියාවලිය ගර්භාෂය තුළ සිදු වූ ක්‍රියාවලියට සමානව සිදු වීම. එනම් නොකඩවා ඔසප් වීම සිදු වීම
  • උකුලේ පටකවලින් එහාට ගොස් ඩිම්බකෝෂ දක්වා වර්ධනය වීම
එන්ඩොමෙට්‍රියෝසිස් රෝගී තත්වය වැළඳීමට වැඩි අවධානමක් ඇත්තේ කාටද?
  • වැඩිවියට පැමිණි කාන්තාවන්ට
  • පරම්පරාවෙන් එන්ඩොමෙට්‍රියෝසිස් රෝගය පැමිණීම
  • ඔසප් චක්‍රය දින 28 ට අඩුවෙන් සිදු වන කාන්තාවන්ට
  • ඔසප් වීම දින හතක් පවතින කාන්තාවන්ට
  • වයස අවුරුදු 12 ට පෙර වැඩිවියට පත් වූ කාන්තාවන්ට
  • විවාහා වී වසරක් ගත වුව ද ( උපත් පාලන ක්‍රමයන්ගෙන් වැළකී වසරක කාලයක් සාමාන්‍යය ලිංගික කටයුතුවල නිරත වූ) ගැබ් ගැනීමක් නොතිබුණු කාන්තාවන්ට
  • ඔසප් රුධිරය ගලා යාම අවහිර වන සේ පිහිටා ඇති, ගර්භාෂයේ,ගැබ් ගෙලහි හෝ යෝනි මාර්ගයේ අසාමාන්‍යය හැඩය
එන්ඩොමෙට්‍රියෝසිස් තත්වය වලක්වා ගැනීමට කළ යුතු දේවල් මොනවාද?
  • අපගේ ශරීරයේ රසායනික තත්වයන්, පටක ස්වභාවයන්, ශරීර අවයවවල සංකූලතා බොහොමයක් ඇති වන්නේ අපගේ මානසික සමබරතාවය ගිලිහී ගිය විට ය. එබැවින් මූලික වශයෙන් ඔබ කාන්තාවක් නම් ඔබගේ මානසික සුවතාවය පිළිබඳව මනා අයුරින් සිතිය යුතු ය.
  • සමබර ආහාර වේල් ගැනීමට හැකි පමණ උත්සාහ කරන්න. ඔබගේ ගෙවත්තේ තිබෙන මැල්ලුම්, එළවළු වර්ග, පළතුරු හැකි පමණ ආහාරයට එකතු කර ගන්න. රසායනික තෙල් පොහොර අඩංගු ආහාරවලින් වැළකී සිටින්නට උත්සාහ කරන්න
  • හොඳින් ජලය පානය කරන්න
  • දිනකට විනාඩි තිහක් වත් සැහැල්ලු ව්‍යායාමවල නිරත වන්න
  • ප්‍රමාණවත් ලෙස නින්ද ලබා ගන්න
  • මානසික ආතතිය අවම කරන යෝගා ව්‍යායාම සහ භාවනා කිරීමට විනාඩි කිහිපයක් හෝ උත්සාහ කරන්න

 ඔබ හෝ ඔබගේ ආදරණීයයන් මෙවන් රෝග ලක්ෂණවලින් පෙළෙන බවට සලකුණු පවතී නම් ඉතාමත් පහසුවෙන් නිවසේ සිට oDoc ඇප් එක හරහා ප්‍රසව හා නාරි වෛද්‍යයවරයෙකු සමග සම්බන්ධ විය හැකි ය. ලෝකයේ ඕනෑම තැනක සිට ඕනෑම වේලාවක කතා කරන්න, අදම oDoc ඇප් එක ඩවුන්ලෝඩ් කර ගන්න

 ආශ්‍රිත කියවීම්

  • එන්ඩොමෙට්‍රියෝසිස්,org.au, sinhala, assets.jeanhailes.org.au
  • Endometriosis – එන්ඩොමෙට්‍රියෝසිස් රෝග තත්වය ගැන රුධිර සාකච්ඡාව, Dr.Chaminda Mathota, Youtube.
  • එන්ඩොමෙට්‍රියෝසිස් සහ මදසරු භාවය, හශිනි නිමන්තිකා, සුවහස්,wordpress.com
  • එන්ඩොමෙට්‍රියෝසිස් රෝග තත්වය ගැන ටිකක් දැනගනිමු, සුවසෙවන, සැප්තැම්බර්,2017,www.suwasewana.com
  • කාන්තාවන්ට අධිකව වද දෙන එන්ඩොමෙට්‍රියෝසිස්, 2019 අගෝස්තු 10, දේශය, www.deshaya.lk

 

Shares
Post Views: 2,091

Similar Articles...

Channel a doctor in just three taps

දැන්ම oDoc ඩවුන්ලෝඩ් කරන්න

oDoc ඩවුන්ලෝඩ්

Back to oDoc Blog

Categories
Blog Article

පුංචි දුවගේ ඔසප් දවස

පුංචි දුවගේ ඔසප් දවස

Shares
Post Views: 6,119

ලාංකික සමාජය තුළ මල්වර වීම නැතහොත් වැඩි වියට පැමිණීම ඉතා උත්සවාකාරයෙන් සමරයි. එසේ වුවත් දෙමාපියන් විසින් මිත්‍යාවන් මත පදනම්ව දරුවන්ට වැරදි උපදෙස් ලබා දෙන අතර දරුවාගේ ඔසප් වීම පිළිබඳ යථාර්ථය අවබෝධ කිරීමක් සිදු කරන්නේ නැත.

සැබැවින්ම ඔසප් වීම යනු කුමක්ද?

( ඔසප් වීම සම්බන්ධ විද්‍යාත්මක තොරතුරු පිළිබඳ නැවත කියවීමට ඔබ උනන්දුවක් නොමැති නම් දෙවන කරුණ වෙත පිවිසෙන්න)

ඔසප් වීමක් කාන්තාවකට සිදු වීම ආරම්භ වන්නේ ශරීරයේ සිදු වන හෝර්මෝන වෙනස් වීම මත ය. සරලවම කාන්තාවකගේ ශරීරයේ ඊස්ට්‍රජන් සහ ප්‍රොජෙස්ටෙරෝන් හෝර්මෝන ක්‍රියා කාරීත්වයේ ආරම්භය ඔසප් වීම හරහා සිදු වන අතර එම හොර්මෝන මගින් ගර්භාෂයේ ශ්ලේශ්මල පටලය ගොඩ නැගීමට හේතු වෙයි. කුස තුළ වර්ධනය වීමට බීජයක් ( කලලයක්) නොමැති කම නිසා ගර්භාෂයේ ශ්ලේශ්මල පටලය කැඩීම නැතහොත් ගර්භාෂයේ බිත්ති බිඳී ලේ ගැලීම සිදු වෙයි. එම ක්‍රියාවලිය නැවත නැවතත් සිදු වීම මාසික ඔසප් වීම ලෙස හඳුන්වයි. එහි අරමුණ නම්, ස්ත්‍රීයකට දරුවෙකු දරාගෙන සිටීමට ගර්භාෂය සකස් කිරීමයි.

එසේම ගර්භාෂයේ ශ්ලේශ්මල පටලය ගොඩ නගන්නට හේතු වන ඊස්ට්‍රජන් සහ ප්‍රොජෙස්ටෙරෝන් හෝර්මෝන ඩිම්බකෝෂයකින් බිත්තරයක් පිට කිරීමට ද හේතු වෙයි. එනම් ඩිම්බකෝෂයකින් පිට කරන බිත්තරයක් පැලෝපීය නාලය ලෙස හඳුන්වන තුනී නලයක් හරහා ගර්භාෂය වෙත ගමන් කරයි.

එම බිත්තරය ශුක්‍රාණු සෛලයක් සමග සංසේචනය වී ඇත්නම් එය ගර්භාෂයේ බිත්තියට සම්බන්ධ වන අතර කාලයත් සමග එය ළදරුවෙක් බවට පත් වෙයි.

එසේම එම බිත්තරය සංසේචනය නොකළහොත් ගර්භාෂයේ ශ්ලේශ්මල පටලය කැඩී රුධිරය ගැලීම සිදු වන අතර එය ඔසප් වීම ලෙස හඳුන්වයි.

එබැවින් ඔසප් කාලය කාන්තාවකට ස්වර්ණමය කාලයකි. කාන්තාවකගේ සරු භාවය, නිරෝගී භාවය තීරණය කළ හැකි සලකුණක් වන්නේ ඔසප් චක්‍රයයි. එබැවින්  ඔසප් වීම යනු සෞභාග්‍යයේ සංකේතයකි.

 ගැහැණු දරුවෙක් වැඩිවියට පැමිණෙන්නේ කුමන වයස් සීමාවක දී ද?

 බොහෝ ගැහැණු දරුවන් වයස අවුරුදු 12 පමණ වන විට වැඩි වියට පැමිණුනත් ඇතැම් විට වයස අවුරුදු 8 ත් 14 ත් අතර වයස්වල දරුවන් වැඩි වියට පැමිණීම සිදු වෙයි. නමුත් එය  දරුවන්ගෙන් දරුවන්ට වෙනස් වන අතර ආවේණික ශරීර ක්‍රියාවලියක් පවතියි

ඔසප් වීම ආරම්භ වූ පසු ජීවිත කාලයේම නොනවත්වා පවතිනවාද?

 නැත. සාමාන්‍යයයෙන් ගැහැණු දරුවෙකු ගේ ඔසප් වීම ආරම්භ වී පලමු වසර කිහිපය තුළ එහි යම් අක්‍රමවත් බවක් දැකිය හැකිය. එනම් ඔසප් වීම නොකඩවා සිදු නොවීමයි. නමුත් පලමු ඔසප් වීමෙන් පසු වසර 2 – 3 පමණ යන විට ගැහැණු ළමයෙකුගේ ඔසප් වීම සති 4 – 5 වරක් සිදු වෙයි.

එසේම ඔසප් වීම සාමාන්‍යයයෙන් දින 5 ක් පමණ පවතින අතර ඇතැම් විට එම කාල සීමාව දිගු විය හැකිය.

ඔසප් වීම කොපමණ කාලයකට වරක් සිදු වෙයි ද?

 එය සාමාන්‍යයයෙන් සති 4 – 5 වරක් සිදු වුවත් ඇතැම් ගැහැණු දරුවන්ට මෙම තත්වය වැඩි – අඩු විය හැකිය.

දරුවෙක්ට කොපමණ ප්‍රමාණයක් රුධිරය පිට වෙයි ද?

රුධිරය පිටවීමේ ක්‍රියාවලිය දරුවාගෙන් දරුවාට වෙනස් වෙයි. කෙසේ වුව ද ඔසප් වන කාල සීමාව තුළ දරුවෙකු සිය පුද්ගලික පිරිසිදු භාවය පිළිබඳව සැලකිලිමත් විය යුතු ය. රුධිරය පිට වන ප්‍රමාණය මත දිනකට 3 -6 වතාවක් සිය සනීපාරක්ෂක තුවා මාරු කිරීමට කටයුතු කළ යුතු ය.

දරුවෙකු වැඩි වියට පත් වීමට ආසන්න වන විට් ශරීරයේ සිදු වන වෙනස්කම් මොනවාද ?

  • ශරීරය උසින් සහ බරින් වැඩිවීම
  • මුහුණේ කුරුලෑ ඇතිවීම
  • කිහිලි සහ ලිංගේන්ද්‍රය අවට රෝම වර්ධනය වීම
  • යෝනි ශ්‍රාව ඇතිවීම
  • පියයුරු වර්ධනය විශාල වීම
  • උකුළ පළල් වීම
  • කලවා මහත් වීම

 වැඩිවියට පැමිණි දරුවෙකුගේ ශරීර සෞඛ්‍යය පිළිබඳව දෙමාපියන් සැලකිලිමත් විය යුත්තේ කෙසේද ?

  • දරුවාට සමබර ආහාර වේලක් ලබා දිය යුතු ය

එනම්, ප්‍රෝටීන්, විටමින්, කැල්සියම් යනාදී විටමින් අඩංගු ආහාර වේලක් මෙන්ම විටමින් සී බහුල පලතුරු ආහාරයට එකතු කරගත යුතු ය. එසේම ,

  • හිරු එළිය මගින් ලැබෙන විටමින් D ප්‍රමාණය
  • වේලාවට නින්දට යාම
  • ප්‍රමාණවත් නින්දක් ලබා ගැනීමට කටයුතු කිරීම
  • ව්‍යායාමවල නිරත වීමට කටයුතු කිරීම කළ යුතු ය.

 දියණියක් මල්වර වීම සමග ඇය තුළ සිදු වන හෝමෝන වෙනස්කම්

වැඩිවියට පත් වීමට ආසන්න වන දරුවෙකු ගේ ශරීරය වෙනස් වීමට පටන් ගනියි. එම ක්‍රියාවලියට හේතු කාරක වන්නේ ශරීරයේ සිදු වන හෝමෝන ක්‍රියාවලිය වන අතර ඇතැම් විට එම තත්වය නිසා දරුවෙකු ලජ්ජාවට පවා ලක් විය හැකිය.

එසේම මෙම හෝමෝන බලපෑම් දරුවාගේ හැසිරීම්, සිතුම් පැතුම් පවා වෙනස් කළ හැකිය. එනම්,

  • දෙමාපියන් නුරුස්නා ස්වභාවය
  • ඉක්මණින් කේන්ති ගැනීම
  • ඉක්මණින් දුකට පත් වීම

 වැනි තත්වයන් ඇති විය හැකි අතර එබඳු අවස්ථාවක එම දරුවා පිළිබඳව පහත් කොට කතා කිරීමෙන් වැළකී සිටිය යුතු ය. ඇතැම් විට එම තත්වය පූර්ව ඔසප් සින්ඩ්‍රෝමය ( Premenstrual Syndrome ) ලක්ෂණයක් විය හැකිය. එනම්

  • මනෝභාවයන් වෙනස් වීම
  • කණස්සල්ල/ කෝපය
  • තෙහෙට්ටුව හෝ නිදා ගැනීමේ අපහසුතා
  • බඩ පිපුම හෝ බඩේ වේදනාව
  • පියයුරු මෘදු මොලොක් වීම
  • හිසරදය
  • හිසකෙස් තෙල් සහිත ස්වභාවයක් ගැනීම
  • ආහාර රුචිය වෙනස් වීම

මෙබඳු තත්වයක් බොහෝ අවස්ථාවන්හි දී ඔසප් වීමෙන් දින දෙක තුනකට පසුව පහව යන නමුත් එමගින් දෛනික කාර්යයන්ට බලපෑම් ඇති කරනවා නම් ඒ සඳහා නියමිත වෛද්‍යය ප්‍රතිකාර වෙත යොමු විය යුතු ය.

ඔසප් වීමත් සමග දියණියට අවබෝධ කළයුතු විශේෂ කරුණු

  • දරුවාට ඔසප් වීම පිළිබඳව අවබොධයක් ලබා දීම

දෙමාපියන් වශයෙන් පලමුවෙන්ම සිය දරුවන් සමග මිත්‍රශීලී සබඳතාවක් පවත්වාගෙන යා යුතු ය. එනම් ඔබේ ආධිපත්‍යයයට යටත් කර ගනිමින් දරුවා සිර කිරීමට ලක් නොකළ යුතු ය. දෙමාපියන් දරුවන්ට සමීප නොවුණු විට ඔවුන් යහළුවන්ට සමීප වන්නේ එබැවින් ය.

දරුවෙකු වැඩිවියට පත් වීමට ආසන්න වන විට එම දරුවාට ඔසප් වීම සහ ඔසප් චක්‍රය පිළිබඳ නිවැරදි අවබෝධයක් ලබා දිය යුතු ය.

ඇතැම් විට ඔවුන් නොදැනුවත්ව සිදු වන රුධිර  වහනය දරුවෙකු බියට පත් වීමට පවා හේතු විය හැකිය.

  • මාසික ඔසප් වීම සඳහා සූදානම් වීමට අවශ්‍යය කලමනා කට්ටලයක් සකස් කර දීම

 එනම්, දරුවෙකුට ඔසප් වීම සඳහා වැදගත් වන

  • අමතර සනීපාරක්ෂක තුවා කිහිපයක්
  • වැඩිපුර යට ඇඳුම්
  • සනීපාරක්ෂක තුවා ඉවත දැමීමට අවශ්‍යය කොළ කැබලි කිහිපයක්
  • වැඩිපුර ඇඳුමක් වැනි දේවල් වේ.

 එසේම පාසලේ හෝ පොදු ස්ථානයක දී ඔසප් වීම සිදු වුවහොත් එය ක්‍රමානුකූලව බැහැර කරන ආකාරය පිළිබඳව දරුවාට අවශ්‍යය දැනුම ලබා දිය යුතු ය.

දරුවෙකු වැඩි වියට පැමිණි හේතුවෙන් එම දරුවාව ඔබේ උණුසුමෙන් ඈත් නොකරන්න. සිය පියා මෙන් ම පිරිමි සහෝදරයන් සමග නිදහසේ දුව පැන ඇවිද සෙල්ලම් කිරීමට ඉඩ දෙන්න.  

ගැහැණු දරුවෙකු ඔසප් වීම ආරම්භ  වූ වහාම ගැබ් ගත හැකි ද?

  ඔවු. ගැහැණු දරුවෙකුට ඔසප් වීම ආරම්භ වූ වහාම ගැබ් ගත හැකිය. එයට හේතු වන්නේ ගැහැණු දරුවාගේ ශරීරයේ හෝමෝන දැනටමත් ක්‍රියාකාරීව පැවතීමයි. එම හෝමෝන සහ ඩිම්බ මෝචනය ගර්භාෂයේ බිත්ති ගොඩ නැගීමට හේතු වෙයි

ඔසප් වීම හේතුවෙන් ඇතිවන ශරීරයේ වේදනාවන් සාමාන්‍යයයි ද?

 සාමාන්‍යයයෙන් උදර වේදනාව , කොන්දේ වේදනාව ඇතිවීම ඔසප් වීමේදී ඇතිවන සාමාන්‍යය තත්වයකි. නමුත් යම් දරුවෙකුට එය අසාමාන්‍ය අන්දමේ වේදනාකාරී ස්වභාවයක් ගන්නේ නම් එය වෛද්‍යය ප්‍රතිකාර කෙරෙහි යොමු විය යුතු තත්වයකි.

ඔසප් වීම සම්බන්ධයෙන්  මතු විය හැකි ගැටලු මොනවාද ?

  • වයස අවුරුදු 15 න් අනතුරුවත් ඔසප් වීම සිදු නොවීම
  • ඔසප් චක්‍රය අක්‍රමවත් වීම
  • මාසයකට වාර කිහිපයක් ඔසප් වීම
  • ප්‍රමාණය ඉක්මවා සිදු වන රුධිර වහනය
  • සතියක් ඉක්මවා අධික ලෙස රුධිර වහනය ( ඔසප්) වීම
  • පූර්ව ඔසප් සින්ඩ්‍රෝමය ( PMS) මගින් එදිනෙදා කටයුතුවලට බාධා මතු වීම

 ඉතින් මෙබඳු අවස්ථාවක ලෝකයේ ඕනෑම තැනක සිට, පැය 24 පුරාවට oDoc ඇප් එක හරහා ප්‍රසව හා නාරි වෛද්‍යයවරයෙකු සමග සම්බන්ධ විය හැකිය.

ආශ්‍රිත කියවීම්

  • දියණියගේ මල්වරවීම ගැන ඇය දැනුවත් කර තබන්නේ මෙහෙමයි, theAsianparent, lk.theasianparent.com, Niloufer Perera
  • මල්වර දිනය මංගල්‍යයක් නොකරගෙන එහි අරුත පුංචි දියනියට කියා දෙන්න, theAsianparent, lk.theasianparent.com, Nisansala Liyanage
  • මල්වර වෙන වියේ වර්ධනය: මල්වර වෙන වියේ ඉන්න දියණියගේ වර්ධනය , theAsianparent, lk.theasianparent.com, Nadeesha Lakmini
  • දියණියන් සිටින අම්මලාට , ආරෝග්‍යය, archives. dinamina.lk, Dr.Thilak Dissanayake, Dinamina
Shares
Post Views: 6,119

Similar Articles...

Endometriosis

අප්‍රේල් 4, 2022

Endometriosis No woman looks forward to “that time of the month.” Dealing with nausea, stomach cramps, mood swings, back pains and fatigue, all whilst facing

Read More »

Channel a doctor in just three taps

දැන්ම oDoc ඩවුන්ලෝඩ් කරන්න

oDoc ඩවුන්ලෝඩ්

Back to oDoc Blog