Categories
Blog Article

The First Trimester

බබෙක් බණ්ඩියේ ඉන්න කාලේ පරිස්සම් කරන්නේ කොහොමද ?

Shares

මවක් වීම යනු ස්වභාවිකව සිදු වන ඉතාමත් සුන්දර සංසිද්ධියකි. කාන්තාවකට සිය ජීවිතය තුළ අත්දකින්නට ලැබෙන සංක්‍රාන්තික අවස්ථාවක් වශයෙන් මවු පදවිය ලැබීම දැක්විය  හැකි ය.

යම් කාන්තාවක් මවක් බවට පත් වීමට යන බව අඟවන පූර්ව ලක්ෂණ මොනවාද ?
  • ඔසප් චක්‍රය නැවතීම
  • කෑම පිළිබඳව පවතින් අරුචිය හෝ ඇතැම් ආහාර සඳහා පවතින දැඩි රුචිකත්වය ( ඇඹුල් )
  • මල බද්ධය
  • පියයුරුවල වෙනස්කම් ( ඇතැම් විට පියයුරු වේදනාකාරී වීම)
  • මානසික ව්‍යාකූල බවක් දැනීම
  • අධික මහන්සිය
  • උදෑසන පවතින ඔක්කාරය
  • හිසේ කැක්කුම
  • බඩේ අජීරණමය ස්වභාවයක් දැනීම
  • පපුවේ දැවිල්ලක් දැනීම
  • ශරීරයේ බර වැඩිවීම මේ අතර ප්‍රධාන වෙයි.
දරුවෙකු අපේක්ෂාවෙන් සිටින කාන්තාවකට ඉහත ලක්ෂණ පවතින්නේ නම් පිළිපැදිය යුතු උපදෙස් කිහිපයක් පවතියි. එනම්,
  • වෛද්‍යයවරයෙකු හමු වී ගර්භණී භාවය තහවුරු කර ගැනීම ( Ultrasound Test)
  • මවගේ සෞඛ්‍යය තත්වය පිළිබඳව පූර්ණ පරීක්ෂාවක් සිදු කිරීම
  • රුධිර පීඩනය පරීක්ෂා කිරීම
  • ලිංගිකව සම්ප්‍රේෂණය වන රෝග පිළිබඳව පරීක්ෂා කිරීම
  • පැප් පරීක්ෂාව ( Pap Test )
  • රක්තහීනතාවය පරීක්ෂා කිරීම
  • තයිරොයිඩ් පරීක්ෂාව
  • මූලිකවම ලබා ගත යුතු විටමින් සහ පෝෂණ කොටස් පිළිබඳව දැනුවත් වීම
  • ප්‍රසූතිය සිදු වන දිනය නිර්ණය කිරීම

මේ අනුව කාන්තාවක් ගර්භාණී බවට පත් වූ බව විද්‍යාත්මකව තහවුරු වූ පසුව එම ගර්භණී අවධිය ප්‍රධාන කොටස් තුනකට බෙදා වෙන් කිරීම මවකගේ අවබෝධයට වඩාත් වැදගත් වෙයි. කාන්තාවක් දරුවෙකු කුස තුළ පිළිසිඳගැනීමේ සිට බිහි කිරීම දක්වා සති 40 පමණ කාලයක් ගනියි. එය කොටස් තුනක් ඔස්සේ දැක්විය හැකිය. එනම්

  • පලමු ත්‍රෛමාසිකය – දින 1 සිට සති 12 දක්වා
  • දෙවන ත්‍රෛමාසිකය – සති 13 සිට සති 26 දක්වා
  • තුන්වන ත්‍රෛමාසිකය – සති 27 සිට සති 40 දක්වා
පලමු ත්‍රෛමාසිකය – දින 1 සිට සති 12 දක්වා

එනම් කාන්තාවකගේ ගර්භණී අවධියෙ මුල් සති 12 යි. මවු කුස එතරම් ඉදිරියට නෙරා ඒමක් නොතිබුණත් පලමු මාස තුන ( පලමු සති 12) වන විට කලලයේ අවයව බොහොමයක් සැදී අවසන් වී ඇත.

නමුත් එම කලලයට තමන්ගේම ප්‍රතිශක්තිකරණ පද්ධතියක් මෙම කාල සීමාව තුළ නොපවතියි.

මෙය කාන්තාවකගේ ශරීරය වෙනස් වන කාලයකි.

මුල් මාස තුන තුළ කලලයේ ක්‍රියාකාරීත්වය මොන වගේද?
  • මෙම කාල සිමාවේ දී කලලය අගල් තුනකින් පමණ දිගින් යුක්ත වේ
  • කලලයේ ලිංගික අවයවයන් වර්ධනය වීම ආරම්භ වෙයි
  • අට වන සතිය අවසානයේ දී අත් පා ඇඟිලි වර්ධනය වීමට පටන් ගනියි
  • හෘද ස්පන්ධනය වීමට පටන් ගනියි
  • මොළය, සුශුම්නාව වර්ධනය වීමට පටන් ගනියි
කලලයට සති 11ක් පිරීමෙන් අනතුරුව ඔබ NT පරීක්ෂාවක් සිදු කළ යුතු වන්නේ ඇයි?

 එනම් ශබ්ද තරංග පරීක්ෂාවකින් දරුවාගේ හිස, ගෙල ප්‍රදේශයේ පවතින ඝන කම මෙන් ම දරුවාට ඩවුන් සින්ඩ්‍රෝමය වැනි ලක්ෂණ හෝ ජානමය රෝග තිබේදැයි පරීක්ෂා කර ගත හැකි වීම හේතුවෙන් ය.

මෙම මුල් මාස තුන තුළ

  • මෘදු චීස්
  • සුෂි
  • මෘදු ලෙස සකස් කළ අයිස්ක්‍රීම්
  • මිදි – (රෙස්වෙටරෝල් – Resvetarol සංයෝගය ගර්භණී කාන්තාවකට විෂ විය හැකිය)
  • නොයිදුණු හෝ බාගෙට ඉදුණු පැපොල් ( ගස්ලබු) – ( එහි ඇති පැපේන් සහ කිරි බහුල ගතිය ගර්භාෂයට හානි කර වෙයි
  • අන්නාසි – ( අන්නාසිවල අඩංගු Bromelain සංයෝගය ගැබ් ගෙලට සුදුසු නොවෙයි)
  • නොසේදූ එළවලු සහ පළතුරු – ( පස්වල ඇති ටොක්සොප්ලාස්මා – Toxoplasma කොටස් ගර්භාෂයට හානි කරයි)

ආහාරයට ගැනීම නොකළ යුතුය. එබැවින් ගර්භණී වීමෙන් එළඹෙන මුල් මාස් තුන තුළ කලලය ගබ්සා වීමට පවත්නා ඉඩ කඩ ඔබගේ අනිසි හැසිරීම් සහ ආහාර රටාවන් මත තීරණය විය හැකිය.

මේ හේතුවෙන් ඔබ ගැබ් ගෙන ඇති බවට පවුලේ නෑදෑයන්ට කිව යුතු සුදුසුම වේලාව මුල් මාස තුන නොවන බව කිව යුතු ය.

එබැවින් ඔබ විසින් අවධානයට ලක් කළ යුතු මූලික කරුණු ලෙස
  • ආහාරයට ගන්නා කෑම බීම
  • ශරීරයේ බර නිවැරදිව පවත්වා ගැනීම
  • දරුවාගේ වර්ධනය
  • වෛද්‍යය උපදෙස් සහ වෛද්‍යය පරීක්ෂණ දැක්විය හැකිය
දෙවන ත්‍රෛමාසිකය – සති 13 සිට සති 26 දක්වා

වෛද්‍යය විද්‍යාව තුළ මෙය කාන්තාවකගේ ස්වර්ණමය අවධිය ( Golden Period ) ලෙස හඳුන්වයි. මෙම කාලය තුළ දී  

  • ඔක්කාරය අවම වීම
  • ඉල ඇටවල වේදනාව
  • කොන්දේ වේදනාව
  • උදර වේදනාව
  • කකුල් කැක්කුම්
  • මළ බදධය
  • බඩේ අජීරණය
  • මස්පිඬුවල වේදනාව

වැනි තත්වයන් මතු විය හැකිය

ගර්භණී කාන්තාවකට මෙම කාල සීමාව තුළ දී ඉල ඇටවල වේදනාවක් ඇති වන්නේ දරුවාගේ සිරුරේ මේදය තැම්පත් වීම වේගවත් වීම හේතුවෙන් ය. එසේම දරුවාගේ චලනය වීම් ඔබේ ඉල ඇට තෙරපීමට හේතුවක් වෙයි.

සති 16 ත් 20 අතර පවතින කාලය තුළ දී ගර්භාණී මවකට ඇගේ දරුවාගේ පලමු චලනය වීම් දැනෙන්නට පටන් ගනියි. එසේම බරක් දරා සිටීම හේතුවෙන් මස්පිඬුවල වේදනාවන් හට ගැනීමට පටන් ගනියි. එසේම

  • දරුවාගේ ස්නායු පද්ධතිය සංවර්ධනය වීමට පටන් ගැනීම
  • දරුවාට කටහඬවල් හඳුනා ගැනීමට ඇති හැකියාව
  • දරුවාගේ හුස්ම ගැනීමේ හැකියාව ක්‍රමවත් වීම
  • දරුවා සිය මහපටගිල්ල ඉරීමට පටන් ගැනීම
  • තමන්ගේ දෑත් එකතු කිරීමට උත්සාහ කිරීම
  • පාදවල ඇඟිලි අල්ලමින් සෙල්ලම් කිරීමට පටන් ගැනීම සිදු කරයි.

මෙම කාලසීමාව තුළ දී මවට ඉහත ලක්ෂණවල වෙනස්කම් දැනුණහොත් වෛද්‍යය උපදෙස් වෙත පිවිසිය යුතු ය

 

තුන්වන ත්‍රෛමාසිකය – සති 27 සිට සති 40 දක්වා

 මෙම කාල සීමාව දරුවා බිහි වීමට ආසන්නතම කාල සීමාවයි. ඔබට නිතර මුත්‍රා බර දැනීම, නින්ද මදිකම දැනෙන්නට පටන් ගනියි.

මෙම අවධිය තුළ සෑම කාන්තාවන් පස් දෙනෙකුගෙන් එක් අයෙකුටම ප්‍රසූතියට පෙර කාංසාව හෝ මානසික පීඩනය ඇති විය හැකිය. එසේම මෙම අවධියේදී

  • ඔබගේ දියවැඩියාව පරීක්ෂා කර ගැනීම
  • කක්කල් කැස්ස ( Pertussis) සඳහා එන්නත් කිරීම
  • ඉන්ෆ්ලුවන්සාව වලක්වන එන්නත් කිරීම
  • Streptococcal B එන්නත් කිරීම

සඳහා වෛද්‍යය උපදෙස් මත යොමු විය යුතු ය. මෙම අවධියේ කාන්තාවකට මතු විය හැකි අවධානම් ලක්ෂණ ලෙස,

  • යෝනි මාර්ගයෙන් රුධිරය වහනය වීම
  • දරුවාගේ චලනය වීම් අඩු වීම
  • ඔක්කාරය සහ වමනය ඇති වීම
  • ප්‍රසූත වේදනාවන් හදිසියේ මතු වීම
  • ගර්භාෂයේ තරලය එලියට වහනය විම ( Water Bag)
  • දැඩි හිසරදය
  • උදර වේදනාව
  • පෙනීමේ වෙනස්කම් මතු වීම

දැක්විය හැකිය. මෙවන් අවස්ථාවන් ඔබ නිරන්තරයෙන් අවබෝධයෙන් පසු විය යුතු අවස්ථාවන් වෙයි.

ගැබිණි මවකට ෆෝලික් අම්ලය සහ යකඩ පෙති හිතුමතේට ගන්න සුදුසු ද?

ෆෝලික් අම්ලය ශරීරයේ රුධිරය නිපදවීමට වැදගත් වන අතර රුධිරය අවම වීම හේතුවෙන් ඇතිවන රක්තහීනතාවය අවම වීමට හේතු වෙයි.

ෆෝලික් අම්ලය වෛද්‍යය උපදේශයකින් තොරව හිතුමතේට භාවිත කිරීම තුළින් දරුවාගේ ස්නායු පද්ධතිය දුර්වල වීමට හේතු වෙයි. එබැවින් ෆෝලික් අම්ලය නියමිත වෛද්‍යය උපදෙස් මත නිවැරදිව ගත යුතු ය.

එසේම දරුවා බිහි වීමට ආසන්න මාස තුනක කාලයේ සිට කිරි දෙන කාලයේ දී යකඩ අවශ්‍යතාවය මතු වන අතර නිරන්තරයෙන් වෛද්‍යය උපදෙස් පිළිපැදීමට කටයුතු            කිරීම මගින් අවධානම් තත්වයන් මගහරවා ගත හැකිය.

    
කළයුතු දේවල්
  • උදෑසන අවදි වූ සැණින් පෝෂණීය ආහාර වේලක් ගැනීම
  • නිවැරදි වෛද්‍යය උපදෙස් මත ව්‍යායාම සිදු කිරීම
  • නියමිත විටමින් වර්ග වෙලාවට ගැනීම
  • යෝනි මාර්ගය අවට සෞඛ්‍යය තත්වය පිළිබඳ විමසිල්ලෙන් සිටීම
  • ගමන් බිමන්වල යෙදීමට පෙර වෛද්‍යයවරයාගේ උපදෙස් ගැනීම
  • බෙහෙත් ගැනීමට හෝ නැවැත්වීමට පෙර වෛද්‍යයවරයාගේ උපදෙස් ගැනීම
  • නියමිත දින වන විට ඔබගේ එන්නත් කිරීම් වෛද්‍යය උපදෙස් මත සම්පූර්ණ කර ගැනීම
  • පෝෂ්‍යදායී එළවළු සහ පලතුරු ප්‍රමාණවත් තරමින් ආහාරයට ගැනීම
  • හැකිතාක් නිවසේ පිළියෙල කළ ආහාර ගන්න
  • ශරීරයට අවශ්‍යය නියමිත කැලරි ප්‍රමාණය ලබා ගැනීමට කටයුතු කිරීම
නොකළයුතු දේ
  • කැෆේන් අඩංගු කෝපි, මත්ද්‍රව්‍ය, මත්පැන්වලින් වැළකීම
  • සැමන්, සොසේජස් සහ පිසින ලද කල් තබාගත හැකි ආහාරවලින් වැලකීම
  • පැස්චරීකරණය නොකරන ලද කිරි භාවිතයෙන් වැලකීම
  • වෛද්‍යය උපදෙස්වලින් තොර ඖෂධ භාවිතයෙන් වැලකී සිටීම

දරුවා මෙන් ම මවගේ ආරක්ෂාව වෙනුවෙන් කටයුතු කිරීමේදී ඔබට ගැටලු ඇති විය හැකි අවස්ථාවන් නිශ්චිත නැත. එවන් අවස්ථාවන්වල දී දවසේ පැය 24 පුරාවටම ඔබගේ ජංගම දුරකථනය හරහා ප්‍රසව හා නාරි වෛද්‍යයවරයෙකු සමග සම්බන්ධ වීමට oDoc ඇප් එක ඔස්සේ හැකියාව ඇත.

ඔබගේ, කාලය, ශ්‍රමය, සෞඛ්‍යය ආරක්ෂාව රැක ගැනීම අපගේ අරමුණයි.

ODoc , ඔබ සමග නිරන්තරයෙන්…

ආශ්‍රිත කියවීම්

  1. What to Expect: Your Personal Pregnancy Chart, Rena Goldman, December 08,20,www.healthline.com
  2. A Week – by – week, Pregnancy Calendar, Kidshealth.org
  3. දෙවන ත්‍රෛමාසිකය,සාරංගි රන්පටබැඳි, lk
  4. ගර්භණී සමයේ ආරක්ෂිත හා අනාරක්ෂිත පළතුරු ගැන දැනගමු ද? Nadeesha Lakmini, The Asianparent.lk
  5. ගර්භණී මවක් වහාම රෝහල්ගත විය යුතු අවධානම් සහගත අවස්ථා 7 ක්, සුව සෙවන, වෛද්‍යය නාලක ප්‍රියන්ත
  6. Third Trimester, Pregnancybirth&baby,www.ucsfhealth.org, University of California
  7. ගර්භණී කාන්තාවන් වැඩුපුර ආහාරයට එකතු කර ගත යුතු දෑ, June29,2016, good housekeeping, www.goodhousekeeping.lk
  8. ගර්භණී අවධියේ පලමු මාස තුන, June 09,2021, Lifesmile, lifesmile.lk
Shares

Similar Articles...

Endometriosis

Endometriosis No woman looks forward to “that time of the month.” Dealing with nausea, stomach cramps, mood swings, back pains and fatigue, all whilst facing

Read More »

Channel a doctor in just three taps

දැන්ම oDoc ඩවුන්ලෝඩ් කරන්න

Back to oDoc Blog

Categories
Blog Article

හිතුමතේට බෙහෙත් බොන්නේ බලාගෙනයි

හිතුමතේට බෙහෙත් බොන්නේ බලාගෙනයි

Shares

වෛද්‍යය විද්‍යාව අදටත් රඳා පවතින්නේ ප්‍රතිජීවක ( Antibiotic) ඖෂධ මත ය. ප්‍රතිජීවක ඖෂධයක් යනු, බැක්ටීරියා මර්දනය කිරීමට ශරීරයට ලබා දෙන ඖෂධයි. බොහෝ විට මෙම ප්‍රතිජීවක ඖෂධයන් සෙම්ප්‍රතිශ්‍යාව, පාචනය වැනි ලෙඩ රෝගවලට ලබා නොදෙන අතර නිරන්තරයෙන් වෛද්‍යය නිර්දේශය මත එම ඖෂධ භාවිත කිරීමට සියලු දෙනාම සිහි තබා ගත යුතු ය.

ප්‍රතිජීවක ඖෂධවල ඉතිහාසය

1928 දී ඇලෙක්සැන්ඩර් ෆ්ලෙමින් මහතා විසින් ප්‍රථම වතාවට පෙනිසිලීන් නම් ප්‍රතිජීවක ඖෂධය සොයා ගන්නා ලදී. එයින් අනතුරුවත් ප්‍රතිජීවක ඖෂධ විශාල ප්‍රමාණයක් අලුතින් එකතු වූ අතර පසු කලක දී  එම බැක්ටීරියා විසින් ඖෂධවලට ඔරොත්තු දීමේ හැකියාවක් ඇති කර ගන්නා ලදී. එනම් නොනැසී තම ජීවිතය පවත්වා ගැනීමට බෙහෙත්වලට එරෙහිව බැක්ටීරියා සටන් කිරීමට පටන් ගන්නා ලදී. එය ප්‍රතිජීවක ඖෂධවලට එරෙහිව ශරීරයේ ක්‍රියා කිරීමක් ( Antibiotic resistance ) දක්වා වර්ධනය වීමට පටන් ගන්නට විය.

 මොකක්ද මේ ප්‍රතිජීවක ඖෂධවලට එරෙහිව බැක්ටීරියා සටන් කිරීමක් ( Antibiotic resistance ) කියන්නේ?

 ඔබ විසින් ඔබගේ ශරීරයේ ඇතිවන බැක්ටීරියා, වෛරස් ආසාදන විනාශ කිරීමට ප්‍රතිජීවක ඖෂධ වර්ග භාවිත කරයි.

සාමාන්‍යයයෙන් එම ඖෂධ භාවිතයෙන් පසුව එම බැක්ටීරියාවන් විනාශ විය යුතු බව ඔබ සිතුවත් ප්‍රතිජීවක ඖෂධවලින් බැක්ටීරියාව මරණයට පත් වීම සිදු නොවිය හැකිය.

 මෙම තත්වය මත විශබීජවලින් ඇතිවන ආසාදනවලට ප්‍රතිකාර කිරීම අපහසුය. බොහෝ විට මෙවන් තත්වයක දී යම් පුද්ගලයෙක්ට මිල අධික ඖෂධවලට මාරු වීමට, වෛද්‍යයවරුන් සොයා යාමට සහ සැර මෙන් ම ශරීරයට විශ බෙහෙත් ද්‍රව්‍යයන් භාවිතයට පවා යොමු වීමට සිදු වෙයි.

මෙම බැක්ටීරියාවන් බලවත් වීම සියලු දෙනාටම බල පෑ හැකිද ?

 ඔවු.

එය ඕනෑම අවධියක මිනිසුන්ට , සෞඛ්‍යය සේවා, පශු වෛද්‍යයසේවා, කෘෂිකාර්මික කර්මාන්තවලට බලපෑම් කිරීමේ හැකියාව ඇත. එබැවින් ලෝකයේ පවතින බරපතලම මහජන ගැටලුව වන්නේ මෙයයි.

එසේම  බැක්ටීරියාවන් බලවත් වීමේ අවධානම නිදන්ගත රෝග තත්වයන් පවතින පුද්ගලයන්ට අනෙක් අයට වඩා තදින් බලපෑ හැකිය.

එබැවින් ප්‍රතිජීවක ඖෂධවල කාර්යක්ෂමතාවය නැති වුව හොත් මහ ජනතාවට විශාල ගැටලු තත්වයන් මතු විය හැකිය. එසේම වෛද්‍යය විද්‍යාවේ දියුණුව රඳා පවතින්නේ මෙම ප්‍රතිජීවක ඖෂධවල ක්‍රියාකාරීත්වය මතයි. එබැවින්

  • සන්ධි ප්‍රතිස්ථාපනය කිරීම
  • අවයව බද්ධ කිරීම
  • පිළිකා ප්රතිකාර
  • දියවැඩියාව
  • ඇදුම

යනාදී රෝග සුව කර ගැනීමට ප්‍රතිජීවක ඖෂධ විශාල සහයක් ලබා දෙයි.

 මෙම බැක්ටීරියා එරෙහි වීම හේතුවෙන් දිගු කාලයක් ඖෂධ වර්ග භාවිත කිරීමට සිදු වන අතර ඉක්මන් සුවයක් බලාපොරොත්තු වීමට පවා අපහසු වෙයි. එය ගෝලීය ගැටලුවක් බවට පත්ව ඇති අතර මෙම තත්වය මග හරවා ගැනීමට අනුගමනය කළ හැකි ආකාර කිහිපයක් දැක්විය හැකිය

  • නිවැරදි මාත්‍රාවට අනුව නිවැරදි වේලාවට ඖෂධ ගන්න
  • සෑම විටම වෛද්‍යවරයෙකුගේ උපදෙස් මත ඖෂධ භාවිත කිරීමට යොමු වන්න
  • ඔබගේ රෝගය සුව අතට හැරුණු සැණින් බෙහෙත් ගැනීම නතර නොකළ යුතු ය. අවසාන මාත්‍රාව දක්වාම ඖෂධ භාවිතා කිරීම සිදු කරන්න
  • ඔබට එකම රෝග ලක්ෂණය නිරන්තරයෙන් මතු වුවත් එකම බෙහෙත් වර්ගය වෛද්‍යය නිර්දේශයෙන් තොරව භාවිත නොකළ යුතු ය
 ප්‍රතිජීවක ඖෂධවලට එරෙහිව බැක්ටීරියා ක්‍රියාකාරීත්වය නිසා මිනිසුන්ට ඇති විය හැකි ආබාධ මොනවාද ?
  • ඉතා දරුණු මට්ටමේ ආසාත්මිකතා ( Allergies – ඉදිමීම, කැසීම, පලු දැමීම, දැවිල්ල)
  • හුස්ම ගැනීමට අපහසු වීම
  • රුධිර පීඩනය අඩු වීම
  • කලාන්තය සහ ඇද වැටීම

වැනි  ලක්ෂණ දැක්විය හැකිය.

තවදුරටත්,

මෙම බැක්ටීරියාවන් බලවත් වීම සිදු විය හැකි ආකාර අතර මිනිස් හැසිරීම, සතුන්, පරිසරය ( පස්, ජලය) හේතු විය හැකිය.

 මිනිස් හැසිරීම්

එනම්, ඇතැම් විට මෙම තත්වය විශබීජ මාර්ගයෙන් පුද්ගලයෙකුගෙන් තවත් පුද්ගලයෙක්ට ඇතිවිය හැකිය. එසේම අපිරිසිදු ජලය මගින් ව්‍යාප්ත විය හැකිය

සතුන්,

ආහාර සහ සතුන් මාර්ගයෙන් මිනිසුන්ට දරුණු බැක්ටීරියා ආසාදනය වීමක් සිදු විය හැකිය නිදසුනක් ලෙස සැල්මොනෙල්ලා බැක්ටීරියාව දැක්විය හැකිය

පරිසරය

පරිසරය හරහා ද ( සුළඟ, පස්, ජලය) බැක්ටීරියාවන් ප්‍රතිශක්තිකරණ පද්ධතියට බලපෑම් ඇති කළ හැකිය.

එබැවින් නිවැරදිව සෞඛ්‍යය ක්‍රමවේද අනුගමනය කළ යුතු ය.

 මේ සම්බන්ධයෙන් ඔබට පවත්නා ගැටලු සම්බන්ධයෙන් කතා කිරීමට ලෝකයේ ඕනෑම තැනක සිට oDoc ඇප් එක හරහා වෛද්‍යයවටරයෙකුට කතා කරන්න.

ආශ්‍රිත කියවීම්

  • Antibiotic resistance, WHO
  • What you need to know about Antibiotic Resistance, Jeniffer Rainey Marquez, www.webmed.com
  • Antibiotic/ Antimicrobial Resistance ( AR/AMR), about antibiotic resistance, Centers for Diseases Control and Prevention
  • World Antimicrobial Awareness Week,WHO
  • Antibiotics – ප්‍රතිජීවක ඖෂධ කියන්නේ මොනවාද ? December, 21, Dewmal’s Health Blog, blog.dewmal.com
Shares

Similar Articles...

Channel a doctor in just three taps

දැන්ම oDoc ඩවුන්ලෝඩ් කරන්න

Back to oDoc Blog

Categories
Blog Article

පුංචි දුවගේ ඔසප් දවස

පුංචි දුවගේ ඔසප් දවස

Shares

ලාංකික සමාජය තුළ මල්වර වීම නැතහොත් වැඩි වියට පැමිණීම ඉතා උත්සවාකාරයෙන් සමරයි. එසේ වුවත් දෙමාපියන් විසින් මිත්‍යාවන් මත පදනම්ව දරුවන්ට වැරදි උපදෙස් ලබා දෙන අතර දරුවාගේ ඔසප් වීම පිළිබඳ යථාර්ථය අවබෝධ කිරීමක් සිදු කරන්නේ නැත.

සැබැවින්ම ඔසප් වීම යනු කුමක්ද?

( ඔසප් වීම සම්බන්ධ විද්‍යාත්මක තොරතුරු පිළිබඳ නැවත කියවීමට ඔබ උනන්දුවක් නොමැති නම් දෙවන කරුණ වෙත පිවිසෙන්න)

ඔසප් වීමක් කාන්තාවකට සිදු වීම ආරම්භ වන්නේ ශරීරයේ සිදු වන හෝර්මෝන වෙනස් වීම මත ය. සරලවම කාන්තාවකගේ ශරීරයේ ඊස්ට්‍රජන් සහ ප්‍රොජෙස්ටෙරෝන් හෝර්මෝන ක්‍රියා කාරීත්වයේ ආරම්භය ඔසප් වීම හරහා සිදු වන අතර එම හොර්මෝන මගින් ගර්භාෂයේ ශ්ලේශ්මල පටලය ගොඩ නැගීමට හේතු වෙයි. කුස තුළ වර්ධනය වීමට බීජයක් ( කලලයක්) නොමැති කම නිසා ගර්භාෂයේ ශ්ලේශ්මල පටලය කැඩීම නැතහොත් ගර්භාෂයේ බිත්ති බිඳී ලේ ගැලීම සිදු වෙයි. එම ක්‍රියාවලිය නැවත නැවතත් සිදු වීම මාසික ඔසප් වීම ලෙස හඳුන්වයි. එහි අරමුණ නම්, ස්ත්‍රීයකට දරුවෙකු දරාගෙන සිටීමට ගර්භාෂය සකස් කිරීමයි.

එසේම ගර්භාෂයේ ශ්ලේශ්මල පටලය ගොඩ නගන්නට හේතු වන ඊස්ට්‍රජන් සහ ප්‍රොජෙස්ටෙරෝන් හෝර්මෝන ඩිම්බකෝෂයකින් බිත්තරයක් පිට කිරීමට ද හේතු වෙයි. එනම් ඩිම්බකෝෂයකින් පිට කරන බිත්තරයක් පැලෝපීය නාලය ලෙස හඳුන්වන තුනී නලයක් හරහා ගර්භාෂය වෙත ගමන් කරයි.

එම බිත්තරය ශුක්‍රාණු සෛලයක් සමග සංසේචනය වී ඇත්නම් එය ගර්භාෂයේ බිත්තියට සම්බන්ධ වන අතර කාලයත් සමග එය ළදරුවෙක් බවට පත් වෙයි.

එසේම එම බිත්තරය සංසේචනය නොකළහොත් ගර්භාෂයේ ශ්ලේශ්මල පටලය කැඩී රුධිරය ගැලීම සිදු වන අතර එය ඔසප් වීම ලෙස හඳුන්වයි.

එබැවින් ඔසප් කාලය කාන්තාවකට ස්වර්ණමය කාලයකි. කාන්තාවකගේ සරු භාවය, නිරෝගී භාවය තීරණය කළ හැකි සලකුණක් වන්නේ ඔසප් චක්‍රයයි. එබැවින්  ඔසප් වීම යනු සෞභාග්‍යයේ සංකේතයකි.

 ගැහැණු දරුවෙක් වැඩිවියට පැමිණෙන්නේ කුමන වයස් සීමාවක දී ද?

 බොහෝ ගැහැණු දරුවන් වයස අවුරුදු 12 පමණ වන විට වැඩි වියට පැමිණුනත් ඇතැම් විට වයස අවුරුදු 8 ත් 14 ත් අතර වයස්වල දරුවන් වැඩි වියට පැමිණීම සිදු වෙයි. නමුත් එය  දරුවන්ගෙන් දරුවන්ට වෙනස් වන අතර ආවේණික ශරීර ක්‍රියාවලියක් පවතියි

ඔසප් වීම ආරම්භ වූ පසු ජීවිත කාලයේම නොනවත්වා පවතිනවාද?

 නැත. සාමාන්‍යයයෙන් ගැහැණු දරුවෙකු ගේ ඔසප් වීම ආරම්භ වී පලමු වසර කිහිපය තුළ එහි යම් අක්‍රමවත් බවක් දැකිය හැකිය. එනම් ඔසප් වීම නොකඩවා සිදු නොවීමයි. නමුත් පලමු ඔසප් වීමෙන් පසු වසර 2 – 3 පමණ යන විට ගැහැණු ළමයෙකුගේ ඔසප් වීම සති 4 – 5 වරක් සිදු වෙයි.

එසේම ඔසප් වීම සාමාන්‍යයයෙන් දින 5 ක් පමණ පවතින අතර ඇතැම් විට එම කාල සීමාව දිගු විය හැකිය.

ඔසප් වීම කොපමණ කාලයකට වරක් සිදු වෙයි ද?

 එය සාමාන්‍යයයෙන් සති 4 – 5 වරක් සිදු වුවත් ඇතැම් ගැහැණු දරුවන්ට මෙම තත්වය වැඩි – අඩු විය හැකිය.

දරුවෙක්ට කොපමණ ප්‍රමාණයක් රුධිරය පිට වෙයි ද?

රුධිරය පිටවීමේ ක්‍රියාවලිය දරුවාගෙන් දරුවාට වෙනස් වෙයි. කෙසේ වුව ද ඔසප් වන කාල සීමාව තුළ දරුවෙකු සිය පුද්ගලික පිරිසිදු භාවය පිළිබඳව සැලකිලිමත් විය යුතු ය. රුධිරය පිට වන ප්‍රමාණය මත දිනකට 3 -6 වතාවක් සිය සනීපාරක්ෂක තුවා මාරු කිරීමට කටයුතු කළ යුතු ය.

දරුවෙකු වැඩි වියට පත් වීමට ආසන්න වන විට් ශරීරයේ සිදු වන වෙනස්කම් මොනවාද ?

  • ශරීරය උසින් සහ බරින් වැඩිවීම
  • මුහුණේ කුරුලෑ ඇතිවීම
  • කිහිලි සහ ලිංගේන්ද්‍රය අවට රෝම වර්ධනය වීම
  • යෝනි ශ්‍රාව ඇතිවීම
  • පියයුරු වර්ධනය විශාල වීම
  • උකුළ පළල් වීම
  • කලවා මහත් වීම

 වැඩිවියට පැමිණි දරුවෙකුගේ ශරීර සෞඛ්‍යය පිළිබඳව දෙමාපියන් සැලකිලිමත් විය යුත්තේ කෙසේද ?

  • දරුවාට සමබර ආහාර වේලක් ලබා දිය යුතු ය

එනම්, ප්‍රෝටීන්, විටමින්, කැල්සියම් යනාදී විටමින් අඩංගු ආහාර වේලක් මෙන්ම විටමින් සී බහුල පලතුරු ආහාරයට එකතු කරගත යුතු ය. එසේම ,

  • හිරු එළිය මගින් ලැබෙන විටමින් D ප්‍රමාණය
  • වේලාවට නින්දට යාම
  • ප්‍රමාණවත් නින්දක් ලබා ගැනීමට කටයුතු කිරීම
  • ව්‍යායාමවල නිරත වීමට කටයුතු කිරීම කළ යුතු ය.

 දියණියක් මල්වර වීම සමග ඇය තුළ සිදු වන හෝමෝන වෙනස්කම්

වැඩිවියට පත් වීමට ආසන්න වන දරුවෙකු ගේ ශරීරය වෙනස් වීමට පටන් ගනියි. එම ක්‍රියාවලියට හේතු කාරක වන්නේ ශරීරයේ සිදු වන හෝමෝන ක්‍රියාවලිය වන අතර ඇතැම් විට එම තත්වය නිසා දරුවෙකු ලජ්ජාවට පවා ලක් විය හැකිය.

එසේම මෙම හෝමෝන බලපෑම් දරුවාගේ හැසිරීම්, සිතුම් පැතුම් පවා වෙනස් කළ හැකිය. එනම්,

  • දෙමාපියන් නුරුස්නා ස්වභාවය
  • ඉක්මණින් කේන්ති ගැනීම
  • ඉක්මණින් දුකට පත් වීම

 වැනි තත්වයන් ඇති විය හැකි අතර එබඳු අවස්ථාවක එම දරුවා පිළිබඳව පහත් කොට කතා කිරීමෙන් වැළකී සිටිය යුතු ය. ඇතැම් විට එම තත්වය පූර්ව ඔසප් සින්ඩ්‍රෝමය ( Premenstrual Syndrome ) ලක්ෂණයක් විය හැකිය. එනම්

  • මනෝභාවයන් වෙනස් වීම
  • ණස්සල්ල/ කෝපය
  • තෙහෙට්ටුව හෝ නිදා ගැනීමේ අපහසුතා
  • බඩ පිපුම හෝ බඩේ වේදනාව
  • පියයුරු මෘදු මොලොක් වීම
  • හිසරදය
  • හිසකෙස් තෙල් සහිත ස්වභාවයක් ගැනීම
  • ආහාර රුචිය වෙනස් වීම

මෙබඳු තත්වයක් බොහෝ අවස්ථාවන්හි දී ඔසප් වීමෙන් දින දෙක තුනකට පසුව පහව යන නමුත් එමගින් දෛනික කාර්යයන්ට බලපෑම් ඇති කරනවා නම් ඒ සඳහා නියමිත වෛද්‍යය ප්‍රතිකාර වෙත යොමු විය යුතු ය.

ඔසප් වීමත් සමග දියණියට අවබෝධ කළයුතු විශේෂ කරුණු

  • දරුවාට ඔසප් වීම පිළිබඳව අවබොධයක් ලබා දීම

දෙමාපියන් වශයෙන් පලමුවෙන්ම සිය දරුවන් සමග මිත්‍රශීලී සබඳතාවක් පවත්වාගෙන යා යුතු ය. එනම් ඔබේ ආධිපත්‍යයයට යටත් කර ගනිමින් දරුවා සිර කිරීමට ලක් නොකළ යුතු ය. දෙමාපියන් දරුවන්ට සමීප නොවුණු විට ඔවුන් යහළුවන්ට සමීප වන්නේ එබැවින් ය.

දරුවෙකු වැඩිවියට පත් වීමට ආසන්න වන විට එම දරුවාට ඔසප් වීම සහ ඔසප් චක්‍රය පිළිබඳ නිවැරදි අවබෝධයක් ලබා දිය යුතු ය.

ඇතැම් විට ඔවුන් නොදැනුවත්ව සිදු වන රුධිර  වහනය දරුවෙකු බියට පත් වීමට පවා හේතු විය හැකිය.

  • මාසික ඔසප් වීම සඳහා සූදානම් වීමට අවශ්යය කලමනා කට්ටලයක් සකස් කර දීම

 එනම්, දරුවෙකුට ඔසප් වීම සඳහා වැදගත් වන

  • අමතර සනීපාරක්ෂක තුවා කිහිපයක්
  • වැඩිපුර යට ඇඳුම්
  • සනීපාරක්ෂක තුවා ඉවත දැමීමට අවශ්‍යය කොළ කැබලි කිහිපයක්
  • වැඩිපුර ඇඳුමක් වැනි දේවල් වේ.

 එසේම පාසලේ හෝ පොදු ස්ථානයක දී ඔසප් වීම සිදු වුවහොත් එය ක්‍රමානුකූලව බැහැර කරන ආකාරය පිළිබඳව දරුවාට අවශ්‍යය දැනුම ලබා දිය යුතු ය.

දරුවෙකු වැඩි වියට පැමිණි හේතුවෙන් එම දරුවාව ඔබේ උණුසුමෙන් ඈත් නොකරන්න. සිය පියා මෙන් ම පිරිමි සහෝදරයන් සමග නිදහසේ දුව පැන ඇවිද සෙල්ලම් කිරීමට ඉඩ දෙන්න.  

ගැහැණු දරුවෙකු ඔසප් වීම ආරම්භ  වූ වහාම ගැබ් ගත හැකි ද?

  ඔවු. ගැහැණු දරුවෙකුට ඔසප් වීම ආරම්භ වූ වහාම ගැබ් ගත හැකිය. එයට හේතු වන්නේ ගැහැණු දරුවාගේ ශරීරයේ හෝමෝන දැනටමත් ක්‍රියාකාරීව පැවතීමයි. එම හෝමෝන සහ ඩිම්බ මෝචනය ගර්භාෂයේ බිත්ති ගොඩ නැගීමට හේතු වෙයි

ඔසප් වීම හේතුවෙන් ඇතිවන ශරීරයේ වේදනාවන් සාමාන්‍යයයි ද?

 සාමාන්‍යයයෙන් උදර වේදනාව , කොන්දේ වේදනාව ඇතිවීම ඔසප් වීමේදී ඇතිවන සාමාන්‍යය තත්වයකි. නමුත් යම් දරුවෙකුට එය අසාමාන්‍ය අන්දමේ වේදනාකාරී ස්වභාවයක් ගන්නේ නම් එය වෛද්‍යය ප්‍රතිකාර කෙරෙහි යොමු විය යුතු තත්වයකි.

ඔසප් වීම සම්බන්ධයෙන්  මතු විය හැකි ගැටලු මොනවාද ?

  • වයස අවුරුදු 15 න් අනතුරුවත් ඔසප් වීම සිදු නොවීම
  • ඔසප් චක්‍රය අක්‍රමවත් වීම
  • මාසයකට වාර කිහිපයක් ඔසප් වීම
  • ප්‍රමාණය ඉක්මවා සිදු වන රුධිර වහනය
  • සතියක් ඉක්මවා අධික ලෙස රුධිර වහනය ( ඔසප්) වීම
  • පූර්ව ඔසප් සින්ඩ්‍රෝමය ( PMS) මගින් එදිනෙදා කටයුතුවලට බාධා මතු වීම

 ඉතින් මෙබඳු අවස්ථාවක ලෝකයේ ඕනෑම තැනක සිට, පැය 24 පුරාවට oDoc ඇප් එක හරහා ප්‍රසව හා නාරි වෛද්‍යයවරයෙකු සමග සම්බන්ධ විය හැකිය.

ආශ්‍රිත කියවීම්

  • දියණියගේ මල්වරවීම ගැන ඇය දැනුවත් කර තබන්නේ මෙහෙමයි, theAsianparent, lk.theasianparent.com, Niloufer Perera
  • මල්වර දිනය මංගල්‍යයක් නොකරගෙන එහි අරුත පුංචි දියනියට කියා දෙන්න, theAsianparent, lk.theasianparent.com, Nisansala Liyanage
  • මල්වර වෙන වියේ වර්ධනය: මල්වර වෙන වියේ ඉන්න දියණියගේ වර්ධනය , theAsianparent, lk.theasianparent.com, Nadeesha Lakmini
  • දියණියන් සිටින අම්මලාට , ආරෝග්‍යය, archives. dinamina.lk, Dr.Thilak Dissanayake, Dinamina
Shares

Similar Articles...

Endometriosis

Endometriosis No woman looks forward to “that time of the month.” Dealing with nausea, stomach cramps, mood swings, back pains and fatigue, all whilst facing

Read More »

Channel a doctor in just three taps

දැන්ම oDoc ඩවුන්ලෝඩ් කරන්න

Back to oDoc Blog